سفر به بندر انزلی و گمرکات شمال کشور جهت بررسی صادرات محصولات به روسیه و CIS

بنادر شمال کشور، از نظر اهمیت تجاری ارزش زیادی دارند. آستارا و بندر انزلی دو بندر مهم و گمرکی در شمال کشور هستند. صادرات به روسیه و کشور های شمالی دریای خزر، از طریق این بندرها صورت می گیرد. منطقه تجاری آستارا، منطقه ای مهم برای تبادلات تجاری ایران و روسیه و جمهوری آذربایجان محسوب می شود.

در گذشته، محموله های تجهیزات آموزشی را برای صادرات به روسیه، از طریق این منطقه، صادر کرده بودیم. اما این بار برای آشنایی بیشتر با محصولات و محموله های صادراتی، راهی گمرک آستارا و بندر انزلی شدیم.

بندر آستارا

آستارا یک شهر مرزی در شمال کشور ایران می باشد که در نزدیکی مرز جمهوری آذربایجان قرار دارد. به دلیل مرز خشکی جمهوری آذربایجان با آستارا، محموله های صادراتی ایران، به دو روش از این شهر، صادر می شوند:

• بندر آستارا که از طریق آن، کالاها با کشتی به کشورهای شمالی ایران، صادر می شوند
• و دیگری ترانزیت کالا با کامیون، که از طریق پایانه مرزی آستارا صورت می گیرد.

شهر آستارا و رونق فعالیت های تجاری

با توجه به صادرات میوه، از طریق مرز آستارا به روسیه و آذربایجان، تعداد زیادی شرکت های بزرگ دسته بندی و بسته بندی میوه، در این شهر وجود دارد. به علاوه شرکت های حمل و نقل زیادی هم در این شهر فعالیت دارند و به حمل و نقل این محموله ها در کشور های خارجی کمک می کنند.

در شهر آستارا، میوه های صادراتی از سراسر کشور وارد این منطقه می شود، گاهی به دلیل بسته شدن مرزها و یا خطر خراب شدن محصولات، میوه ها در شهر آستارا و در بازارهای محلی همین شهر به فروش می رسند. همین باعث می شود تا شهر آستارا بازار میوه و صیفی جات پررونقی داشته باشد و مغازه های میوه فروشی در سرتاسر این شهر فراوان باشد. به علاوه، در این شهر و البته در شهر های دیگر مانند تهران، شرکت های بزرگ زیادی وجود دارد که کارهای گمرکی و صادرات به کشور روسیه را انجام می دهند.

ترانزیت کالا از پایانه مرزی آستارا به کشور روسیه

برای ترانزیت کالاهای ایرانی به کشور های شمالی، به خصوص روسیه، کامیون های روسی وارد پایانه مرزی آستارا می شوند و در این پایانه، محموله های صادراتی ایرانی که از کل کشور به این منطقه آمده اند به کامیون های روسی منتقل می شوند.  

کامیون های ایرانی، با توجه به مشکلاتی که در سالهای اخیر در مورد مسائل سیاسی ایران و سایر کشور ها، به وجود آمده است، کمتر به کشور روسیه و کشور های همسایه می روند و در کار صادرات محصولات، بیشتر، کامیون داران روس و آذربایجانی، وظیفه حمل محموله تا مقصد را بر عهده دارند.

صادرات میوه به روسیه

صادرات کیوی ایران به روسیه، رونق زیادی دارد. کیوی میوه ایست که در شمال کشور، بسیار کشت می شود و کم بودن فاصله شهر های شمالی تا پایانه مرزی آستارا، فرصت بسیار خوبی را برای صادرات این محصول به روسیه فراهم می کند.

روسها، کیوی را در دسر ها و سالاد های خود مصرف می کنند و این محصول، از طریق مرز زمینی ایران و آذربایجان، ابتدا وارد خاک آذربایجان شده و سپس به روسیه فرستاده می شود. البته در آستارا، بندر هم وجود دارد و ارسال محموله های حجیم از طریق کشتی، به صرفه تر می باشد.

با این که ارسال کالا از طریق کشتی به صرفه تر است اکثر صادرات ایران به روسیه، میوه و انواع مختلف صیفی جات و غیره می باشد که این محموله ها، مدت زمان طولانی ای دوام نمی آورد، بنابراین ارسال آن از طریق کشتی منطقی به نظر نمی رسد.

محموله هایی که در بندر آستارا بارگیری می شوند، در بندر باکو در آذربایجان و بندر آستارا خان در روسیه، تخلیه می شود. البته بندر آستارا، مانند پایانه مرزی این شهر فعالیت گسترده ندارد و اکثر کالا ها از طریق زمینی از این شهر به کشور های دیگر صادر می شوند. در این میان، بندری که اهمیت زیادی از نظر تجارت دریایی دارد، بندر انزلی می باشد.

بندر انزلی

بندر انزلی بندر اصلی و تفریحگاه ساحلی شمال ایران در دریای خزر است. محموله های کشورهای آذربایجان، روسیه و ترکمنستان در این بندر تخلیه می شود. جمعیت این شهر بیش از 110 هزار نفر می باشد که مردمانی با ملیت روس، قفقازی، ارمنی و ترکمن را در خود جای داده است. بارگیری کالاهای صادراتی از بندر انزلی، فقط با کشتی انجام می شود. این کشتی ها از بندر انزلی راه می افتد و در بندر ماخاچ کالا و آستارا خان، در روسیه، بندر باکو در جمهوری آذربایجان و بندر آکتاو در قزاقستان پهلو می گیرند. حجم تبادلات تجاری در بندر انزلی زیاد است اما بیشتر، فعالیت واردات در آن صورت می گیرد.

بارهای چوب از سیبری روسیه به بندر آستارا خان فرستاده می شود و از آنجا با کشتی، به بندر انزلی در ایران می رسند. به جز چوب، دانه های روغنی هم از روسیه وارد می شود که در داخل سیلوهای بندر انزلی نگه داری می شوند.

بندر انزلی، بیشتر در زمینه صادرات و واردات مواد غیر خوراکی، فعال است و برای صادر کردن محصولات خوراکی از پایانه مرزی آستارا و حمل و نقل زمینی استفاده می شود.